Bescherm grondrechten – verwerp criminalisering van tegenspraak

Het wetsvoorstel strafbaarstelling verheerlijken van terrorisme en openbare steunbetuiging aan terroristische organisaties introduceert drie nieuwe strafbaarstellingen: het verheerlijken van terrorisme, het verspreiden van verheerlijkende geschriften en het publiekelijk steunen van terroristische organisaties. Het BMO waarschuwt dat dit wetsvoorstel fundamentele vrijheden ondermijnt.

Het voorstel komt op een moment dat wereldwijd de ruimte voor maatschappelijke organisaties krimpt en de druk op mensenrechtenverdedigers, activisten, journalisten en advocaten toeneemt. Ook in Nederland zien we deze trend: CIVICUS verlaagde onze beoordeling recent van open naar nauwer beperkt. Wij weten hoe cruciaal bescherming door de overheid is – en hoe kwetsbaar democratie wordt als het ontbreekt.

Vrijheid van meningsuiting – essentieel voor een gezonde democratie – mag alleen in uitzonderlijke gevallen worden beperkt. Internationale mensenrechtennormen vereisen dat beperkingen van uitingsvrijheid noodzakelijk, proportioneel en duidelijk omschreven zijn. Het wetsvoorstel voldoet niet aan die eisen.

Bestaande wetten tegen opruiing, haatzaaien en groepsbelediging bieden al voldoende middelen om schadelijke uitingen aan te pakken. Het uitbreiden van repressieve bevoegdheden zonder duidelijke noodzaak is daarom niet alleen overbodig, maar ook schadelijk. Wereldwijd zien we dat te brede antiterrorismewetten worden misbruikt om vreedzaam protest en kritisch debat te onderdrukken.

De voorgestelde strafbepalingen vereisen geen link met aanzetten tot geweld, waardoor ook vreedzame, niet-opruiende uitingen strafbaar kunnen worden. De vage formulering opent de deur naar willekeur, politieke vervolging en repressie van kritische stemmen. Dit werkt een “chilling effect” in de hand: journalisten, academici, activisten en gemarginaliseerde groepen zullen zich minder vrij voelen om zich uit te spreken.

Daarnaast brengt het voorstel risico’s mee voor andere mensenrechten, zoals het recht op privacy en gegevensbescherming, de vrijheid van vereniging en vergadering, en het recht om niet gediscrimineerd te worden. Het vergroot de kans op discriminatie in de handhaving, met name tegen etnische en religieuze minderheden. Jongeren lopen extra risico, omdat ze vaker online actief zijn, sneller uitlatingen doen zonder besef van juridische gevolgen, en vatbaarder zijn voor repressie.

Het BMO roept de wetgever op: bescherm en bevorder de vrijheid van meningsuiting en andere grondrechten. Kies voor dialoog, bewustwording en de-radicalisering in plaats van repressie. Een gezonde democratie vraagt juist in tijden van spanning om ruimte voor kritiek, debat en diversiteit aan opvattingen.

Lees hieronder onze volledige reactie op het wetsvoorstel voor de internetconsultatie.

BMO reactie: Online consultatie wetsvoorstel strafbaarstelling verheerlijking van terrorisme